Een Joods-Poolse kleermaker vermaakte niet alleen kleding maar
ook de stad. Hij behoorde tot de landverhuizers die in het begin van de
twintigste eeuw naar de Verenigde Staten reisden via Rotterdam. Maar de stad
aan de Maas beviel hem zo dat hij er zich vestigde als vestenmaker om nog weer
later, samen met zijn vrouw, een pension te beginnen, in de eerste plaats voor de
landverhuizende Oost-Europese Joden. Ondernemend als hij was startte hij in de
oude binnenstad de exploitatie van een bioscoop, de eerste van een reeks
theaters die onder zijn naam zouden verrijzen: Thalia, Cinema Royal, Scala en
Olympia. Niet in het minst daardoor ging Rotterdam bruisend de twenties in. Maar
ook was inmiddels het stadhuis voltooid, begonnen buitenlandse kunstenaars in
Rotterdam te exposeren en kwamen er nog weer nieuwe uitgaansmogelijkheden als Café
de Unie en Dancing Pschorr.
Het door architect J.J.P.Oud
ontworpen Café de Unie mocht worden gebouwd onder voorwaarde dat het na tien
jaar weer zou worden afgebroken. Het bleef er uiteindelijk vijftien jaar staan
tot het tijdens het bombardement op Rotterdam verloren ging. In 1986 werd een nieuw Café
De Unie gebouwd op de Mauritsweg,
zo’n vijfhonderd meter van de oorspronkelijke plaats, in een gedeelte van het
centrum dat bij het bombardement gespaard is gebleven. Dit gebouw is
ontworpen door architect Carel Weeber met een replica van de gevel uit 1925, die de
kenmerken heeft van De Stijl.
(Foto Wikipedia) |
Al snel
verwierf het pas geopende Grand Theatre faam, het meest luxueuze theater in
Rotterdam, ook alweer van voormalig kleermaker Abraham Tuschinski. Het
was geheel ingericht volgens een nieuwe ontwikkeling: de stijl van de Art Deco.
De beroemdste bioscoop van Tuschinski was toen inmiddels al gereed, echter wel in een andere stad, in Amsterdam. Dat theater
was gebouwd in een samenraapsel van stijlen zoals Amsterdamse School,
Jugendstil en Art Deco. De critici waren dan ook niet mals in hun oordeel. Maar
voor een bioscoop kan het natuurlijk nauwelijks beter, zo’n eclectisch bouwwerk
past prima bij de verscheidenheid van de te vertonen rolprenten die immers ook
niet altijd even stijlvast zijn.
Precies in
de periode waarin voor Rotterdam die veelbelovende ontwikkeling begon vonden er
elders in Europa juist gebeurtenissen plaats die uiteindelijk het tragische noodlot
van de stad zouden gaan bepalen. In Duitsland werd het begin van de twenties
gemarkeerd door de naamsverandering van de in 1919 opgerichte Duitse
Arbeiderspartij in Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij, de NSDAP, en
het voorstel daartoe kwam van ene Adolf Hitler.
In Italië werd
de stichter van het Italiaanse fascisme, Mussolini, premier en hij greep weldra
de macht, wat diepe indruk maakte op Hitler. Dat leek hem eigenlijk ook wel wat.
Maar de
gezelligheid van die bioscopen van Tuschinski - Jan en Rieka hadden er nog vaak
de mond van vol. Mooie, geromantiseerde herinneringen, ingekleurd door de liefde die zij beleefden
in de dertiger jaren. Zij zagen er toen in hun verkeringstijd de prachtigste
filmklassiekers uit de begintijd met sterren als Clark Cable, Katherine
Hepburn, Humphrey Bogart en
kindsterretje Shirley Temple.
Animal crackers in my soup
Monkeys and rabbits loop the loop
Films,
veelal met een happy ending. Helaas was dat niet weggelegd voor Tuschinski’s
successtory.
(wordt vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten