ANNA'S JAREN (187) - Het was over

Definitief terug nam koningin Wilhelmina voorlopig haar intrek in de villa Anneville in de bossen bij Ulvenhout. Op dezelfde dag werden in Vught drie landverraders gefusilleerd. Zij hadden voor de Duitsers gespioneerd in het bevrijde deel van Nederland en waren berecht door een krijgsraad.

Aanplakkers waren nog even actief met Duitse pogingen de publieke mening te beïnvloeden. Alle berichten, die inhielden dat de Duitse troepen in Nederland hadden gecapituleerd, zouden op geruchten zijn gebaseerd. De bevolking werd ernstig gewaarschuwd zich van feestvreugde te onthouden. De Duitsers gingen in Rotterdam nog even schieten, nu op uitgestoken vlaggen. ‘Es ist nicht war’,  riepen zij.

In Duitsland kregen naaisters het steeds drukker met het vermaken van uniformen, het vervangen van knopen met emblemen, het verwijderen van tressen en epauletten. 

Op 4 mei maakte Montgomery bekend dat de Duitsers in West-Europa zich hadden overgegeven en dat het ook voor Nederland gold. De radio bracht het goede nieuws ’s avonds nog. De oorlog in Europa was voorbij. De Duitse opperbevelhebber in Nederland kreeg in hotel De Wereld in Wageningen het overgavedocument aangeboden dat de volgende dag in de aula van de Landbouwhogeschool werd ondertekend. Hij had het nog 24 uur mogen bestuderen. Prins Bernhard was erbij als waarnemer.

(Foto: Wikipedia)

Duitse legercommandanten hadden nog contact gezocht met Amerikaanse generaals, wat geen direct resultaat had opgeleverd omdat geallieerden en Russen alleen een onvoorwaardelijke overgave wilden accepteren. Die kwam op 5 mei en werd op 7 mei door generaal Alfred Jodl ondertekend in Eisenhowers hoofdkwartier in Frankrijk.

Seyss-Inquart weigerde zich over te geven. Hij vertrok naar Flensburg waar hij overleg pleegde met de regering van admiraal Dönitz en kwam per duikboot terug  naar Nederland, waar hij door de Canadese marine op 8 mei werd gearresteerd.

Oud was na zijn ontslag als burgemeester in Rotterdam blijven wonen. Direct na de eerste berichten over de capitulatie dromde er al een grote menigte voor zijn woning. Hij kreeg een ovatie, die nog eens dunnetjes werd overgedaan op het moment dat hij het rood-wit-blauw hees. Kort daarna werd de populaire bestuurder met de auto opgehaald en zodra hij op het bordes van het Stadhuis verscheen, door duizenden Rotterdammers toegejuicht. NSB-burgemeester Müller was al gearresteerd. Mussert volgde en al snel ook Ouds belager Gerrit van Burink.

Van Burink krijgt later een gevangenisstraf van zes jaar opgelegd en wordt ontzet uit het actief en passief kiesrecht. Na zijn vrijlating gaat hij zijn brood verdienen als nachtwaker. 

Kom vanavond met verhalen

Hoe de oorlog is verdwenen

En herhaal ze honderd malen:

Alle malen zal ik wenen

(‘Vrede’, Leo Vroman, 1915-2014)

Drie dagen na de capitulatie trok de Prinses Irene Brigade als eerste geallieerde eenheid Den Haag binnen en eenheden van het Eerste Canadese Legerkorps volgden in Amsterdam en Den Haag. Het Vrije Volk kopte al op 8 mei: ‘De Canadezen zijn gekomen!’ Die morgen was de eerste divisie Canadezen Amsterdam binnengetrokken. Motorfietsen en lichte auto’s voorop, daarna de hoofdmacht.

In Rotterdam reden vier Canadezen over de Beneden Oostzeedijk naar het Oostplein. Met een wagen die het Amerikaanse leger had laten ontwikkelen voor ‘General Purpose’, GP. ‘Gee-Pee’ werd ‘Jeep’, Ford bouwde er duizenden. De Willys Jeep zou het symbool worden van de bevrijding en nog vele jaren over de gehele wereld worden gebruikt.

De Canadezen waren meteen weer weg. De andere dag pas rolde het Canadese leger de stad binnen. Gevechtswagens en tanks, met bloemen en vlaggen versierd. Meisjes en jongens zaten tussen de lopen van de kanonnen. Bij menigeen liepen de vreugdetranen over de wangen. Mensen bleven rond de voertuigen dansen. Soldaten kwamen uit de wagens, deelden handtekeningen uit, biscuit, chocolade en sigaretten. Zij werden letterlijk en figuurlijk op handen gedragen.

Duitsers maakten zich uit de voeten, nog compleet bewapend. Het kwam tot incidenten doordat verzetsgroepen de Duitsers probeerden te ontwapenen. In Amsterdam vlogen de kogels over de Dam. Zij kwamen vanuit het gebouw van De Groote Club, waar het hoofdkwartier van de Duitse marine zat. De schietpartij kostte het leven aan ruim dertig van de duizenden mensen die de bevrijding wilden vieren. Onder hen Popke Bakker, die vele gevaarlijke situaties overleefde tijdens de oorlog. Twee kogels troffen hem op het moment dat hij werkte aan een spreekgestoelte, waarop Henk van Randwijk een toespraak zou houden. Er waren veel fotografen aanwezig op het moment van de schietpartij. Oorlogsfotograaf Cas Oorthuys was er, en Bert Haanstra. Dat heeft veel beeldmateriaal opgeleverd. Wat niet wegneemt dat er nog steeds onduidelijkheid bestaat over de precieze toedracht van het bloedige incident.

(wordt vervolgd)

nnn

Blues

Dit verhaal is het eerste hoofdstuk, voorafgaande aan 'Anna's jaren'. Het wordt niet in mijn blog gepubliceerd. 

Je kunt het lezen via onderstaande link. En beoordelen, want het doet mee aan een wedstrijd.

Lees het, beoordeel het. En als je het leuk vindt kun je het verhaal liken, door het hartje aan te klikken.

Ben je enthousiast? Dan kun je de link delen en zodoende helpen het aantal likes te vergroten.

Je kunt nog stemmen tot 14 januari.

http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/blues/

ANNA'S JAREN (186) - Psalmen en mortieren

Op de ene hoek van onze straat was een slager gevestigd en op de andere een bakker. Slagers- en bakkersgezinnen woonden achter hun winkels, de totale oppervlakte van zo’n woning plus winkel was daardoor groter dan die van ons huis. En dat gold ook voor de erboven gelegen etages. Op de tweede verdieping boven de bakker aan de overkant was dat hard nodig, want daar woonde een groot gezin, waarvan de zonen zoveel op elkaar leken dat ik nooit heb kunnen tellen met hoeveel zij eigenlijk waren. Niemand had contact met hen en zij pasten niet in het plaatje van de arbeidersbevolking in de Afrikaanderwijk. De jongens speelden ook niet met anderen in de straat, zodra een van hen de deur uitkwam verdween hij met rasse schreden uit zicht.

Volgens Rieka waren die overburen mormonen, leden van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Een mondvol voor een geloof dat polygamie voorstaat en verkondigt dat een man pas in de hemel komt als hij minstens drie vrouwen had. En daarvan hadden de straatgenoten af en toe nu weer eens de mond vol. Over die arme mannen die geen vrouw meer konden vinden. En dat zij dat oplosten door steeds jongere te zoeken. De grondlegger van het mormonisme had er al zo’n veertig uit de markt gehaald. Goed. Beter het zekere voor het onzekere genomen. Alsmaar afwachten of er daarboven echt 72 maagden je verwelkomen is tenslotte om te ontploffen.

Een gedeelte van die kerk zwoer de polygamie af en hoogstwaarschijnlijk behoorde de familie op de hoek van de Steinwegstraat daartoe. Elke zondag gingen daar de schuiframen een eindje omhoog, kroop pa achter het orgel en begon het gehele gezin te zingen. Met Kerst soms wel twee of drie dagen op rij. Ma hoorde je boven allen uit. Het galmde door de Steinwegstraat als het gezin de week demonstratief psalmerend begon en dat ging jaren zo, totdat zij uit de buurt vertrokken.

Op die dag, begin mei, keek ik naar buiten en zag dat de rust van die familie ruw werd verstoord door soldaten, die hun buitendeur opentrapten en de trap oprenden. Ik dacht aanvankelijk dat het met hun geloof en psalmengalmen had te maken. Die gedachte verdween toen even later vier mannen op het dak verschenen. Zij stelden daar een stuk geschut op, waarvan ik later heb begrepen dat het een mortier was. Er werd op aanwijzingen van één van hen zorgvuldig gericht en vervolgens een aantal granaten afgevuurd. Nog sneller dan zij kwamen, vertrokken zij weer. Een alom toegepaste militaire tactiek, want het punt waarvan je schiet is meteen doelwit voor de tegenpartij, inclusief de nabije vluchtroutes. Reden waarom Maydon bij Sumatra na het afvuren van zijn torpedo’s meteen omkeerde.

Wat was het doelwit van die soldaten? Waren er geallieerden waargenomen? En gingen die nu inderdaad terugschieten? In dat geval zag het er niet best uit voor de Steinwegstraat en voor het jongetje daar achter het raam. Gelukkig besefte hij dat niet. Wel viel het hem op dat het ijzig stil werd, en dat duurde zeker een halfuur. Eng, er waren al weinig mensen op straat en nu zag hij helemaal niemand meer. Er gebeurde niets, de spanning ebde weg. Er was geschoten in de richting van het stadion en in die lijn bevond zich het spoorwegemplacement. In dat gehele gebied hadden zich tot dan toe Duitse soldaten opgehouden. Die konden er zijn vertrokken maar de komst van geallieerden duurde nog even. De vraag hoe het precies zat heeft mij nooit meer losgelaten. Ik ben mij steeds meer gaan afvragen of het wel Duitsers waren, daar op het dak. En of hun mortieren niet juist voor Duitsers waren bestemd.

De brandende Cap Arcona
(Foto: Wikipedia)

Van een bevrijding van Neuengamme kwam het niet. Bij het naderen van de geallieerden liet de SS het kamp ontruimen en de administratie vernietigen. De SS hanteerde een lijst met doodsoorzaken, die in het wilde weg werden genoteerd achter de namen van overledenen. Dankzij de Oostenrijker Emile Zuleger, die verantwoordelijk was voor dat ‘Totenbuch’, zijn toch de namen van duizenden doden bewaard gebleven. In plaats van de boeken te vernietigen, waartoe hij opdracht had, begroef Zuleger ze.

De gevangenen van Neuengamme werden halsoverkop weggevoerd, grote groepen gingen naar andere kampen. Bijna achtduizend gevangenen werden in een baai in de Oostzee vanuit schepen overgebracht op de Cap Arcona en de Thielbek. De Thielbek was voorzien van twee witte vlaggen. De Zweedse regering waarschuwde de Britten dat er schepen met gevangenen onderweg waren. Toch zagen piloten van de Royal Air Force de twee schepen aan voor Duits transport en lieten hun bommen erop los. De Thielbek zonk binnen twintig minuten, op de Cap Arcona kwamen de meeste gevangenen om door verbranding, voordat het schip in de diepte verdween. Vanaf rondvarende schepen werden SS’ers opgepikt en ontsnappende gevangenen doodgeschoten. Gevangenen die de oevers wisten te bereiken werden daar door SS-patrouilles vermoord. Niet meer dan 350 mensen overleefden.

De Britse regering houdt de archieven over de toedracht tot op heden gesloten.

De moedige Emile Zuleger overleefde de aanval op de schepen en zag kans de Totenbücher aan de Britten te overhandigen.

Hij getuigt later ook nog in het proces tegen de kampleiding. Dankzij Zuleger zijn voor wat betreft Neuengamme vele slachtoffers achterhaalbaar. Anders is dat met de ongelukkigen die waren terechtgekomen in kampen, die dienden als speciale strafklasse, ‘Nacht und Nebel’. Hitler liet deze instellen om verzetsmensen spoorloos te laten verdwijnen. De gevangenen moesten er werken tot zij er dood bij neervielen. Familie mocht niet weten waar zij verbleven en werd niet op de hoogte gesteld wanneer iemand overleed.

(wordt vervolgd)

nnn

Blues

Dit verhaal is het eerste hoofdstuk, voorafgaande aan 'Anna's jaren'. Het wordt niet in mijn blog gepubliceerd. 

Je kunt het lezen via onderstaande link. En beoordelen, want het doet mee aan een wedstrijd.

Lees het, beoordeel het. En als je het leuk vindt kun je het verhaal liken, door het hartje aan te klikken.

Ben je enthousiast? Dan kun je de link delen en zodoende helpen het aantal likes te vergroten.

Je kunt nog stemmen tot 14 januari.

http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/blues/

nnn

ANNA'S JAREN (185) - Wittebroodsdag

Het Rode Leger bereikte de Alexanderplatz. Een speciaal team begon de jacht op Hitler. Die ging in de Führerbunker als een hysterische gek tekeer tegen zijn generaals. Hij eiste de onmogelijkste tegenaanvallen van hen, zij zouden niet genoeg hebben gedaan om de oorlog te winnen. Hitler schreef zijn testament, waarin werd bepaald dat Goebbels de volgende rijkskanselier zou zijn en Karl Dönitz de volgende rijkspresident. Vervolgens traden Hitler en Eva Braun in het huwelijk. Een kortstondige echt, want direct daarna benamen bruid en bruidegom zich het leven. Zij namen beiden gif in en Hitler schoot zich vervolgens een kogel door het hoofd. Paranoïde als hij was had hij geen vertrouwen in de gifcapsules, waarvoor Himmler had gezorgd. Behalve in die voor Eva dan. Voor zichzelf vertrouwde hij de capsule zelfs nog niet nadat hij er een met succes had uitgeprobeerd op zijn geliefde hond. 

‘Kom nog eens bij baasje.’

Adolf en zijn Eva
(Foto: Wikipedia)

Hitler had opdracht gegeven zijn lichaam en dat van Eva buiten de bunker te verbranden. Martin Bormann hielp mee de lichamen naar buiten te brengen en te begieten met benzine. Het lukte hem niet de benzine met een stuk papier in vlam te krijgen, waarop Otto Günsche, een van Hitlers adjudanten, een brandende lap in de benzineplas wierp.

Goebbels zag zijn nieuwe baan helemaal niet zitten. Hij volgde met zijn vrouw Hitlers voorbeeld, nadat zij eerst hun zes kinderen hadden gedood. Ook hun lijken werden voor een deel verbrand, nadat zij met benzine waren overgoten. Hoog tijd voor Bormann om de benen te nemen.

De Russen troffen een ravage in de Führerbunker. Het vermoeden bestaat dat zij Hitlers schedel en lichaamsresten meenamen.

De laatste gevechten vonden plaats om de Rijksdag. Man-tot-man. Op 30 april, de dag van Hitlers dood, werd ’s avonds laat de rode vlag op het dak van de Rijksdag geplaatst. De foto die dat moest uitbeelden en wereldfaam zou krijgen, werd pas twee dagen later gemaakt door Chaldej Lempertz. Hij liet een soldaat zwaaien met de Russische vlag, in elkaar geknutseld van tafelkleden. De soldaat droeg een horloge teveel. Het Russische Ministerie van Propaganda liet het wegretoucheren om berichten tegen te gaan dat de Russen plunderden.

Want dat deden zij. Plunderend, schietend, brandstichtend, aanrandend en verkrachtend bleven de Russen door Berlijn trekken. Vrouwen verscholen zich, probeerden zich te vermommen als oude vrouw of als man. Er waren er, die zelfmoord pleegden na ettelijke malen te zijn verkracht. De zorg van anderen bestond vooral uit het vinden van iets eetbaars, in een situatie dat het levensgevaarlijk was om de tot woning dienende puinhoop te verlaten.

Berlijn werd zwaarder toegetakeld dan in de gehele periode ervoor. Onbeschadigde woningen waren er nauwelijks nog, mensen spijkerden ramen dicht en haalden hout tussen de puinhopen vandaan om te stoken en het weinige eetbare, dat er was, te koken. Door de gehele stad lagen geraamtes van paarden, al het eetbare aan de dieren was weggesneden. Op plaatsen waar mensen het leven lieten, werden zij onder de grond gestopt. Berlijners begonnen zelf ook te plunderen en gingen zich afvragen of de Amerikanen nog kwamen of dat de stad geheel in handen van de Russen zou blijven.

Op 1 mei meldde de radio dat Hitler als een held was gestorven voor Duitsland. Mussert kwam met een proclamatie waarin hij Hitler eerde. Admiraal Karl Dönitz aanvaardde het ambt van rijkspresident en begon in Flensburg de regering van het onbezette deel van Duitsland. De volgende avond werd een wapenstilstand uitgeroepen. De grote steden die de Duitsers hadden veroverd waren weer in handen gekomen van de geallieerden, de ene keer zonder veel weerstand, de andere keer na bloedige gevechten. Nadat de slag om Berlijn was beëindigd, kwam de stad in eerste instantie onder Sovjetbezetting.

In Nederland was er zelfs geen vuilesokkensoep meer. Bij gebrek aan brandstof stopten de centrale keukens ermee. De laatste broden werden uitgedeeld. Regeringsbroden, net als de eenheidsworst samengesteld volgens een regeringsvoorschrift, dat uit de Eerste Wereldoorlog stamde. Klef en zurig brood, waarvan de kwaliteit de laatste maanden gestaag was afgenomen. Er werd zelfs houtzaagsel in verwerkt.

Vanaf eind april kwamen er regelmatig voedseldroppings door Britten en Amerikanen. Operatie Manna  en operatie Chowhound. Mensen klommen op daken om het te kunnen meemaken. In de nachtmerrie van de hongerwinter vormden de droppings vooral het teken dat het einde van de onderdrukking en ellende nabij was. Het duurde meer dan een week tot het  afgeworpen voedsel zo eerlijk mogelijk kon worden verdeeld. En dat het Zweedse wittebrood uit de lucht kwam vallen is een mythe, in de bij Rotterdam gelegen dropzone Terbregge alleen al waren vierduizend man nodig om de voedselpakketten af te voeren, doordat er nauwelijks nog middelen van vervoer waren.

Niemand in Rotterdam, die nog de moeite nam om te fluisteren. Iedereen had het erover, zij zouden snel vertrekken, die rotmoffen. De mensen spraken elkaar moed in, er werd op magere schouders geslagen. Vanuit de woonkamer zag ik een tafereel dat vooralsnog in een andere richting wees. Ik was alleen thuis, Rieka was de deur uit op zoek naar eetbare of brandbare zaken en Jan liep nog steeds schoenen en voeten kapot na zijn ontsnapping in Duitsland.

(wordt vervolgd)

nnn

Blues

Dit verhaal is het eerste hoofdstuk, voorafgaande aan 'Anna's jaren'. Het wordt niet in mijn blog gepubliceerd. 

Je kunt het lezen via onderstaande link. En beoordelen, want het doet mee aan een wedstrijd.

Lees het, beoordeel het. En als je het leuk vindt kun je het verhaal liken, door het hartje aan te klikken.

Ben je enthousiast? Dan kun je de link delen en zodoende helpen het aantal likes te vergroten.

Je kunt nog stemmen tot 14 januari.

http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/blues/

nnn

ANNA'S JAREN (184) - Dansen op een vulkaan

Een nieuwe lente en een nieuw geluid

Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit

Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht

In een oud stadje, langs de watergracht

(‘Mei’, Herman Gorter, 1889)

Overal floten de vogeltjes in de oude stad Berlijn. Met de meimaand in het verschiet was het daar net zo’n prachtige lentedag als destijds, half mei, in Rotterdam. De Russen hadden de aanval op de stad ingezet. Hitler verliet voor de laatste maal zijn bunker. De Führer beleefde zijn zesenvijftigste verjaardag en werd gefilmd toen hij een groep jongens van de Hitlerjugend onderscheidde. De beelden tonen een moeilijk lopende man, die zijn tremor tracht te verbergen en liefdevol een van de jongens over de wang strijkt. Gadverdegedver. Zijn liefde zou er nog eens vijfduizend laten sneuvelen tussen de puinhopen van Berlijn, nadat de laatste maanden al zo’n 55 duizend jongens onder de achttien jaar elders het leven hadden gelaten.  

(Foto: Wikipedia)

Het was ook voor het laatst dat de Führer Himmler en Göring zag, zij verlieten Berlijn en Hitler ging die avond vroeg naar bed, wat degenen die hem omringden er niet van weerhield om zijn verjaardag te vieren in de Rijkskanselarij. Bormann, Ribbentrop, Speer en Goebbels waren er, dronken champagne, dansten met de secretaresses en lachten uitzinnig, op het hysterische af. ‘Ils dansaient sur un volcan’, en niet alleen op die plek in Berlijn viel de genotzucht niet te beteugelen. De sfeer van dat moment werd door getuigen een ‘seksuele chaos’ genoemd. Door de gehele stad misdroegen soldaten en nazi-meiden zich in de wetenschap dat het elk moment voor hen kon zijn afgelopen.   

Het gezang van de vogeltjes werd al snel overstemd door bombardementen van het Rode Leger. De bevolking werd opgedragen naar de schuilkelders te gaan, SS en Wehrmacht ontruimden hun kantoren en vernietigden documenten. Stalin ging haast maken, hij was ervan overtuigd dat de geallieerden hem probeerden voor te zijn. Hij wist dat ook de Amerikanen met atoomonderzoek bezig waren en – net als hij – zich ten doel stelden om zoveel mogelijk onderzoeksmateriaal en wetenschappers te pakken te krijgen.

De andere dag gaven de Duitsers in het Ruhrgebied zich over en trokken Sovjettroepen de voorsteden van Berlijn binnen. Zjoekovs troepen verspreidden miljoenen flyers die de zinloosheid van elke poging tot weerstand benadrukten en een route aangaven voor Duitsers die zich wilden overgeven. Goebbels deed via de radio een oproep de stad tot het laatst te verdedigen en tot een partizanenoorlog over te gaan. Hij dacht hiermee alsnog de eindoverwinning voor Duitsland te bereiken. SS’ers drongen daarop woningen binnen, waaraan witte vlaggen hingen, en schoten iedereen dood. Hele stadsdelen werden uitgekamd op zoek naar deserteurs. Zij lieten het leven in de straten van Berlijn, aan de lopende band vonden er executies plaats.

De Russen moesten nu overgaan tot stedelijke oorlogvoering, een tactiek waarmee zij geen enkele ervaring hadden. Zij kregen het in eerste instantie dan ook zwaar te verduren, veel soldaten waren uitgeput en terecht bang dat er zich tussen de stedelingen Duitse soldaten bevonden, die zich van hun uniform hadden ontdaan. Zij namen het zekere voor het onzekere en schoten bij de minste twijfel burgers meteen neer, gooiden lukraak granaten in gebouwen of richtten er vlammenwerpers op. Wie alleen maar zijn horloge aan hen kwijtraakte had alle geluk van de wereld.

 

Goebbels’ Weerwolven-beweging viel al snel uiteen. ‘Werwolf’ stond vanaf nu voor de in West-Europa beoogde operatie met Skorzeny-commando’s. Skorzeny werd ook nog door vele naziprominenten benaderd om hun tegoeden veilig te stellen. De man had het druk.

Hitler beval Himmler te arresteren, hij vernam via de BBC dat Himmler had geprobeerd met Britten en Amerikanen over vrede te onderhandelen. Hij wilde samen met hen de oorlog tegen de Sovjet-Unie voortzetten. Alleen een volledige capitulatie werd door de geallieerden geaccepteerd.

In Italië vluchtte Mussolini naar de grens met Zwitserland waar hij zich, vermomd als Duits militair, aansloot bij een SS-colonne. Italiaanse partizanen hielden de colonne aan en herkenden hem en zijn maîtresse. Il Duce en zijn Clara werden geëxecuteerd en de lijken werden samen met drie andere ondersteboven opgehangen aan een portaalbalk van een benzinestation.

Concentratiekamp Dachau werd bevrijd door de Amerikanen.

(wordt vervolgd)

Blues

Dit verhaal is het eerste hoofdstuk, voorafgaande aan 'Anna's jaren'. Het wordt niet in mijn blog gepubliceerd. 

Je kunt het lezen via onderstaande link. En beoordelen, want het doet mee aan een wedstrijd.

Lees het, beoordeel het. En als je het leuk vindt kun je het verhaal liken, door het hartje aan te klikken.

Ben je enthousiast? Dan kun je de link delen en zodoende helpen het aantal likes te vergroten.

Je kunt nog stemmen tot 14 januari.

http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/blues/

nnn

ANNA'S JAREN (183) - Canadese opmars

Wilhelmina ging langs bij de ouders van Francien de Zeeuw, om te vertellen dat alles goed was met onze eerste Marva. Zij maakte een glorietocht en woonde enkele dagen later een dienst bij in de Grote Kerk van Breda. Weer terug in Londen plande zij haar definitieve terugkeer op 30 april, de verjaardag van Juliana. Omdat die dag niet kon worden gevlogen, werd het 2 mei.

Generaal Kruls rapporteerde dat in het westen van Nederland de bevolking dreigde ten onder te gaan door de hongersnood en dat in het oosten anderhalf miljoen vluchtelingen uit Oost-Europa een gevaar vormden. De meegebrachte besmettelijke ziekten zouden epidemieën kunnen veroorzaken. De grens ging dicht en vluchtelingen werden gecontroleerd, medisch onderzocht of vastgezet. Er werd voor zover mogelijk transport naar huis geregeld.

Zware bombardementen op Berlijn. Er werden in de straten affiches aangeplakt die opriepen tot verzet tegen Hitler. Het maakte geen indruk.

Hitler beval dat alle openbare werken en voorzieningen in Duitsland moesten worden vernietigd om te voorkomen dat de geallieerden er gebruik van zouden maken. En Goebbels’ media waarschuwden de bevolking dat de Russen kwamen om te moorden en verkrachten. De kinderen van de Hitlerjugend moesten Berlijn verdedigen. De Duitsers trokken zich terug op het westfront.

Drie dagen voor de bevrijding van Noord-Nederland gaf het hoofdkwartier van de SD opdracht drie groepen van tien man te executeren. Om het verzet te intimideren tijdens de Canadese opmars. Werkman werd ’s nachts uit zijn cel gehaald en met nog negen anderen in een vrachtwagen naar Bakkeveen gebracht. Daar werden zij twee bij twee uit de wagen gehaald en door de Nederlandse SD’er Pieter Schaap met een nekschot om het leven gebracht. De SD had een kuil gegraven, waarin zij direct na de moord vielen. Arbeiders van de Heidemaatschappij ontdekten het graf de volgende dag al. Werkmans lichaam werd snel geïdentificeerd, hij had zijn naam in een schoenzool gekrast.

De geallieerden waren al begonnen aan een offensief om Oost- en Noord-Nederland te bevrijden. Poolse soldaten hadden een groot aandeel bij de actie. Doetinchem, Winterswijk, Zutphen, Deventer, Hoogeveen, het ging snel. De instorting van het Duitse leger voltrok zich in een onvoorzien tempo. De Canadezen konden zich nauwelijks een beeld vormen van de weerstand die zij bij de vijand mochten verwachten. Dan weer moest er zwaar worden gevochten, dan weer werden steden zonder veel moeite ingenomen. Canadezen bevrijdden Westerbork, Assen, Meppel, Zwolle; en de strijd om Groningen barstte los, een deel van de binnenstad ging in vlammen op. Er sneuvelden daar ruim veertig Canadezen. In Eelderwolde kwam een tijdelijke Canadese begraafplaats, omwonenden bedekten de graven met bloemen.

De Britten trokken Arnhem binnen, de Canadezen bevrijdden Leeuwarden.

De Duitsers hielden het langst stand in Delfzijl, van waaruit zij zich naar Duitsland konden terugtrekken, ten westen van de Grebbelinie bevonden zich nog 120 duizend Duitse militairen in de verdediging. Er volgden onderhandelingen. De haven van Rotterdam werd vrijgegeven om het mogelijk te maken hulpgoederen aan te voeren.

Harry Truman
(Foto: Wikipedia)

Door het bericht dat President Franklin Delano Roosevelt plotseling was overleden in Georgia kregen de Duitsers weer even nieuwe hoop. Dat ging tegenvallen, zijn opvolger, vicepresident Harry Truman, zag als zijn belangrijkste taak dat er een eind aan de wereldoorlog werd gemaakt. En hij zou geen grote middelen schuwen.

Er was een akkoord bereikt tussen de bezetters en de Binnenlandse Strijdkrachten dat er geen vrouwen meer zouden worden omgebracht. Desalniettemin werd Hannie Schaft nog op 17 april doodgeschoten in de duinen bij Bloemendaal. Drie weken voor de bevrijding kwam de opdracht van Willy Lages, de man die onder meer ook een rol speelde bij de arrestatie Van Johannes Post en aanwezig was bij diens executie. De man ook, die verantwoordelijk was voor de Silbertanne-moord op de schrijver A.M. de Jong.

Het werd steeds duidelijker dat de Duitsers probeerden nog zoveel mogelijk weerstand uit te roeien voordat voor hen het doek zou vallen.

Uit angst voor luchtlandingen hadden zij de inundatie van grote delen van het westen van Nederland voorbereid. Op de dag van Hannies dood bliezen zij de Wieringermeerdijk op. De bevolking was nog geen negen uur eerder gewaarschuwd. Binnen twee etmalen stond het water bijna vier meter hoog. Weinig tijd voor de zevenduizend bewoners van de polder en nog eens meer dan duizend onderduikers om een heenkomen te zoeken. Paard-en-wagens, vrouwen met kinderwagens, fietsers, mensen met handkarren, huilende kinderen, boerenmeisjes die koeien en varkens opjaagden, vormden een lange stoet. Een stoet die door de Duitsers en Landwachten aan de rand van de Wieringermeerpolder werd opgewacht. Er werden 29 mensen afgevoerd en er viel een dode.

(wordt vervolgd)

Blues

Dit verhaal is het eerste hoofdstuk, voorafgaande aan 'Anna's jaren'. Het wordt niet in mijn blog gepubliceerd. 

Je kunt het lezen via onderstaande link. En beoordelen, want het doet mee aan een wedstrijd.

Lees het, beoordeel het. En als je het leuk vindt kun je het verhaal liken, door het hartje aan te klikken.

Ben je enthousiast? Dan kun je de link delen en zodoende helpen het aantal likes te vergroten.

Je kunt nog stemmen tot 14 januari.

http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/blues/

nnn

ANNA'S JAREN (182) - Vergeten bombardement

Het einde van nazi-Duitsland was nabij. De geallieerden waren er van overtuigd. Er werd alleen nog gekeken hoe lang het ging duren en, met een scheef oog, naar Rusland. Toen al. Montgomery moest zorgen dat de opmars van het Rode Leger naar Denemarken werd gestuit. Dat doel ging hij bereiken, vlak voor de Duitse capitulatie.

Inmiddels was er wel de V2 en die was, anders dan zijn voorganger, niet tijdens de vlucht te onderscheppen. De raketten waren daarbij zo gemakkelijk te lanceren vanuit wisselende opstellingen dat aanvallen van de lanceerplaatsen geen optie was. De Engelsen waren er daarom op gebrand zoveel mogelijk opslagplaatsen of productielijnen van de raketten te vernietigen. Op 3 maart 1945 kozen zij als doelwit het Haagse Bos, waar raketten werden opgeslagen. De vliegers van de meer dan vijftig bommenwerpers hadden echter een foute opdracht gekregen waardoor de bommen zo’n beetje overal vielen, behalve in het Haagse Bos. Er kwamen bommen terecht op de Korte Voorhout en de grootste concentratie viel midden in de woonwijk Het Bezuidenhout. ‘Het vergeten bombardement’ kostte ruim 550 mensen het leven. Ruim 250 mensen werden zwaargewond en het aantal daklozen liep in de duizenden. Er gingen veel meer huizen in vlammen op dan direct door het bombardement. Het blussen was een probleem. De Duitsers hadden brandblusmiddelen en brandweerwagens geroofd.

Rotterdamse Annie de Reuver was door werk in Den Haag terechtgekomen, zij had daar bij Boyd Bachman gezongen, samen met Thom Kelling. Had gezongen, omdat zij het lidmaatschap van de Kultuurkamer had geweigerd. Zij woonde nog in de omgeving van het Haagse Bos op het tijdstip dat de bommen vielen. Annie moest rennen voor haar leven, de bommen gierden om haar heen. Zij had haar hondje meegenomen, haar trouwboekje en een halfje brood. Zij redde het. Dat geluk had de voor de bombardementen uit Rotterdam gevluchte Koos Speenhoff niet.

Twee dagen voor ‘het vergeten bombardement’ hadden Hannie Schaft en Truus Oversteegen de NSB’er Willem Zirkzee doodgeschoten en enige tijd later de kapper Ko Langendijk die voor de SD   was gaan werken. Kort na die verzetsdaad werd Hannie gearresteerd bij een wegversperring. Zij had ondergrondse bladen en een wapen bij zich.

Op dat moment waren drie hoofdmedewerkers van de ondergrondse, Rotterdamse krant De Wacht  al gearresteerd bij een inval door de SD.  Geurt Bosch, Wim Hartman en Han Oudwater, zij stuurden vanuit het Oranjehotel in Scheveningen een brief naar huis. De drie waren redelijk optimistisch en schreven misschien te worden tewerkgesteld in Duitsland. ‘Maar de oorlog zal niet zo lang meer duren en dan zien we elkaar weer.’

Enkele dagen later, toen de brieven de geadresseerden bereikten, leefden de schrijvers al niet meer. Het kwam de familie veel later ter ore dat zij werden gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. De mannen waren drie van de velen, die verspreid over vijf plaatsen in Nederland op één dag werden gefusilleerd, als represaille voor een aanslag op Rauter.

SS-Obergrupenführer  Rauter was zwaargewond geraakt bij de Woeste Hoeve op de Veluwe. Een verzetsgroep, gekleed in Duitse uniformen, wilde een vrachtwagen vol varkensvlees voor het Duitse leger buitmaken. In het donker zagen zij Rauters BMW-cabriolet aan voor de vrachtwagen en volgde er een schietpartij. Rauters medereizigers werden gedood, de zwaargewonde Rauter hield zich dood en de verzetsmensen maakten dat zij wegkwamen. Een vijf uur later werd Rauter gevonden door een Duitse patrouille, die net iets te vroeg kwam. Rauter redde het, de arme ziel zou wel blijvende littekens houden in het gezicht. Scarface zwo.

Meteen werden bij de Woeste Hoeve meer dan honderd gevangenen geëxecuteerd, in Amsterdam bijna zestig, in kamp Amersfoort vijftig, op de Waalsdorpervlakte bijna veertig. En later de twintig bij het Hofplein en de twintig op de Pleinweg in Rotterdam. Ruim driehonderd mensen vonden de dood naar aanleiding van de aanslag. 

Een dag later zette Koningin Wilhelmina voor het eerst weer voet op Nederlandse bodem in het zuiden en werd Hendrik Werkman gearresteerd in het noorden. Hij werd uit zijn huis gehaald door agenten van de SD, verhoord en overgebracht naar het Huis van Bewaring, waar politieke gevangenen werden vastgehouden. Het huis van de drukker en kunstenaar werd leeggehaald en alle werk in beslaggenomen. Waarom de SD  het nodig vond hem te arresteren is niet erg duidelijk. De Duitsers wisten niet dat Werkman Joodse onderduikers onderdak had gegeven. Illegaal drukwerk had hij nooit vervaardigd om medewerkers niet in gevaar te brengen. Wel werd zijn kunst ‘bolsjewistisch’ gevonden en zijn ‘Chassidische Legenden’ bezorgden hem het imago van een ‘Jodenvriend’. Ook zijn contacten met de anti-Duitse uitgeverij De Bezige Bij  konden een rol hebben gespeeld.

(Foto: Willem van de Poll)

Koningin Wilhelmina stapte op die dag aan de Nederlands-Belgische grens uit een gepantserde auto en stak te voet de grens over bij het dorpje Eede in Zeeuws-Vlaanderen.

Na bijna vijf jaar ballingschap werd zij opgewacht door de commissaris der koningin Quarles van Ufford. Omdat er geen verf was te vinden in hongerend Nederland, was de grens symbolisch aangegeven door een met meel getrokken streep. De vrouw, naar wie al in 1892 een pepermuntje was genoemd, passeerde de lijn achteloos. Onder gejuich van de plaatselijke bevolking was zij te druk met het handen schudden van de notabelen. Voor de lenzen stapte zij nog eens een keer extra over de grenslijn heen. 

(wordt vervolgd)

nnn