Clark Cable (Foto Wikipedia) |
Clark
Cable. Rieka moet hem best wel leuk hebben gevonden aangezien Jan van Eijk verder
zijn hele leven is blijven rondstappen met zo’n, weliswaar niet altijd even
goed gelukt, snorretje. Tuschinski bracht Clarks films, waarin hij veelal de
mooie jongen speelde. Het toestromende publiek wilde en kreeg happy endings.
Niet Abraham
Tuschinsky.
Het
bombardement op Rotterdam zou hem al zijn bioscopen kosten, het theater in
Amsterdam zou worden ingepikt door de Duitsers en door privé-problemen zou Tuschinski
lang twijfelen om naar Amerika te vluchten. Nadat hij dan toch maar de knoop
had doorgehakt, stond hij met valse tickets in handen. Oplichters hadden kans
gezien hem die aan te smeren in de consternatie van die periode en de reis ging
niet door.
In 1942 werd hij door de moffen uit zijn woning gehaald, naar
Westerbork gebracht en daarna naar Polen gedeporteerd. Hij werd tenslotte in
Auschwitz vermoord.
Bewaard gebleven Jugendstil-elementen aan een hoekpand in Katendrecht. (Foto Dirk van Eijk) |
De
Jugendstilperiode was toen de twenties begonnen al ver voorbij maar uitingen
van die stijl zijn tot op de dag van vandaag aanwezig gebleven in kunst en
architectuur. In feite was al rond de eeuwwisseling de kiem gelegd van een
nieuwe stijl, die nu echt op gang kwam.
Een stijl
die zou doorwerken tot kort voor de Tweede Wereldoorlog en de principes ervan
zouden worden toegepast in architectuur, kunst en gebruiksvoorwerpen.
Doordat
steeds meer van die objecten machinaal werden vervaardigd ontstond een
machine-esthetiek, die dankbaar gebruik maakte van de mogelijkheden die de Art
Deco bood. Het belangrijkste gevolg van die industriële produktie was dat
huishoudelijke artikelen en kleding betaalbaarder werden voor de gewone man. Vooral
de ontwikkeling van confectie zou verregaande gevolgen hebben in het
straatbeeld en in het uitgaansleven.
In dat eindelijk
bruisende Rotterdam stagneerde wel de politieke besluitvorming doordat de
socialistische wethouders en raadsleden werden geconfronteerd met een sterke
oppositie van liberalen en confessionelen. De havenarbeiders raakten hierdoor teleurgesteld
en begonnen protestacties, die niets uithaalden, met als gevolg dat het jaar
1920 begon met een staking van achttienduizend havenarbeiders. Een staking die
tien weken zou duren.
Toch kenmerkte
het begin van de jaren twintig zich in het algemeen door economische voorspoed
in West-Europa waardoor er werk kwam voor meer mensen. Dat ging echter niet op
in Duitsland waar hyperinflatie ontstond doordat de
Duitse regering in hoog tempo geld bijdrukte om te kunnen voldoen aan bij de
Vrede van Versailles opgelegde herstelbetalingen voor de Eerste Wereldoorlog. Dat
gebeurde niet alleen in geld maar ook met goud, kolen en staal. Frankrijk
bezette het Ruhrgebied en dwong Duitsland zich aan het verdrag te houden. Door proteststakingen
in het bezette gebied ontstond een grondstoffentekort en verergerde de economische
crisis in Duitsland in hoog tempo.
In 1923 kostte uiteindelijk één Amerikaanse dollar een
biljoen (1.000000000000) mark. Op postzegels was geen plaats meer voor de
nullen. De krant, die het nieuws bracht van Hitlers machtsgreep,
met de verschijningsdatum 8 november, kostte 60 miljard mark. Winkeliers vervingen soms elk uur de prijskaartjes.
Anna had later nog verhalen dat in Duitsland mensen de
kamer gingen behangen met bankbiljetten, dat was goedkoper dan met behangpapier.
Grotere aankopen werden soms gedaan met kruiwagens vol papiergeld.
Er ontstond door de onvrede van de Duitse bevolking een
voedingsbodem voor het opkomende nationaal-socialisme en duizenden dienstbodes
kwamen naar Nederland, op zoek naar werk, dat er in eigen land niet meer was.
Duitsland verving tenslotte de Reichsmark door een nieuwe munt, de Rentenmark,
waardoor de situatie beter beheersbaar werd.
(wordt vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten