zondag 4 december 2016

ANNA'S JAREN (182) - Vergeten bombardement

Het einde van nazi-Duitsland was nabij. De geallieerden waren er van overtuigd. Er werd alleen nog gekeken hoe lang het ging duren en, met een scheef oog, naar Rusland. Toen al. Montgomery moest zorgen dat de opmars van het Rode Leger naar Denemarken werd gestuit. Dat doel ging hij bereiken, vlak voor de Duitse capitulatie.
Inmiddels was er wel de V2 en die was, anders dan zijn voorganger, niet tijdens de vlucht te onderscheppen. De raketten waren daarbij zo gemakkelijk te lanceren vanuit wisselende opstellingen dat aanvallen van de lanceerplaatsen geen optie was. De Engelsen waren er daarom op gebrand zoveel mogelijk opslagplaatsen of productielijnen van de raketten te vernietigen. Op 3 maart 1945 kozen zij als doelwit het Haagse Bos, waar raketten werden opgeslagen. De vliegers van de meer dan vijftig bommenwerpers hadden echter een foute opdracht gekregen waardoor de bommen zo’n beetje overal vielen, behalve in het Haagse Bos. Er kwamen bommen terecht op de Korte Voorhout en de grootste concentratie viel midden in de woonwijk Het Bezuidenhout. ‘Het vergeten bombardement’ kostte ruim 550 mensen het leven. Ruim 250 mensen werden zwaargewond en het aantal daklozen liep in de duizenden. Er gingen veel meer huizen in vlammen op dan direct door het bombardement. Het blussen was een probleem. De Duitsers hadden brandblusmiddelen en brandweerwagens geroofd.
Rotterdamse Annie de Reuver was door werk in Den Haag terechtgekomen, zij had daar bij Boyd Bachman gezongen, samen met Thom Kelling. Had gezongen, omdat zij het lidmaatschap van de Kultuurkamer had geweigerd. Zij woonde nog in de omgeving van het Haagse Bos op het tijdstip dat de bommen vielen. Annie moest rennen voor haar leven, de bommen gierden om haar heen. Zij had haar hondje meegenomen, haar trouwboekje en een halfje brood. Zij redde het. Dat geluk had de voor de bombardementen uit Rotterdam gevluchte Koos Speenhoff niet.

Twee dagen voor ‘het vergeten bombardement’ hadden Hannie Schaft en Truus Oversteegen de NSB’er Willem Zirkzee doodgeschoten en enige tijd later de kapper Ko Langendijk die voor de SD   was gaan werken. Kort na die verzetsdaad werd Hannie gearresteerd bij een wegversperring. Zij had ondergrondse bladen en een wapen bij zich.
Op dat moment waren drie hoofdmedewerkers van de ondergrondse, Rotterdamse krant De Wacht  al gearresteerd bij een inval door de SD.  Geurt Bosch, Wim Hartman en Han Oudwater, zij stuurden vanuit het Oranjehotel in Scheveningen een brief naar huis. De drie waren redelijk optimistisch en schreven misschien te worden tewerkgesteld in Duitsland. ‘Maar de oorlog zal niet zo lang meer duren en dan zien we elkaar weer.’
Enkele dagen later, toen de brieven de geadresseerden bereikten, leefden de schrijvers al niet meer. Het kwam de familie veel later ter ore dat zij werden gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. De mannen waren drie van de velen, die verspreid over vijf plaatsen in Nederland op één dag werden gefusilleerd, als represaille voor een aanslag op Rauter.
SS-Obergrupenführer  Rauter was zwaargewond geraakt bij de Woeste Hoeve op de Veluwe. Een verzetsgroep, gekleed in Duitse uniformen, wilde een vrachtwagen vol varkensvlees voor het Duitse leger buitmaken. In het donker zagen zij Rauters BMW-cabriolet aan voor de vrachtwagen en volgde er een schietpartij. Rauters medereizigers werden gedood, de zwaargewonde Rauter hield zich dood en de verzetsmensen maakten dat zij wegkwamen. Een vijf uur later werd Rauter gevonden door een Duitse patrouille, die net iets te vroeg kwam. Rauter redde het, de arme ziel zou wel blijvende littekens houden in het gezicht. Scarface zwo.
Meteen werden bij de Woeste Hoeve meer dan honderd gevangenen geëxecuteerd, in Amsterdam bijna zestig, in kamp Amersfoort vijftig, op de Waalsdorpervlakte bijna veertig. En later de twintig bij het Hofplein en de twintig op de Pleinweg in Rotterdam. Ruim driehonderd mensen vonden de dood naar aanleiding van de aanslag. 

Een dag later zette Koningin Wilhelmina voor het eerst weer voet op Nederlandse bodem in het zuiden en werd Hendrik Werkman gearresteerd in het noorden. Hij werd uit zijn huis gehaald door agenten van de SD, verhoord en overgebracht naar het Huis van Bewaring, waar politieke gevangenen werden vastgehouden. Het huis van de drukker en kunstenaar werd leeggehaald en alle werk in beslaggenomen. Waarom de SD  het nodig vond hem te arresteren is niet erg duidelijk. De Duitsers wisten niet dat Werkman Joodse onderduikers onderdak had gegeven. Illegaal drukwerk had hij nooit vervaardigd om medewerkers niet in gevaar te brengen. Wel werd zijn kunst ‘bolsjewistisch’ gevonden en zijn ‘Chassidische Legenden’ bezorgden hem het imago van een ‘Jodenvriend’. Ook zijn contacten met de anti-Duitse uitgeverij De Bezige Bij  konden een rol hebben gespeeld.

(Foto: Willem van de Poll)
Koningin Wilhelmina stapte op die dag aan de Nederlands-Belgische grens uit een gepantserde auto en stak te voet de grens over bij het dorpje Eede in Zeeuws-Vlaanderen.
Na bijna vijf jaar ballingschap werd zij opgewacht door de commissaris der koningin Quarles van Ufford. Omdat er geen verf was te vinden in hongerend Nederland, was de grens symbolisch aangegeven door een met meel getrokken streep. De vrouw, naar wie al in 1892 een pepermuntje was genoemd, passeerde de lijn achteloos. Onder gejuich van de plaatselijke bevolking was zij te druk met het handen schudden van de notabelen. Voor de lenzen stapte zij nog eens een keer extra over de grenslijn heen. 
(wordt vervolgd)





nnn

2 opmerkingen: