Onbedwingbaar
dictatoriaal gedrag. Zou je juist daar de grens van de waanzin niet kunnen
leggen? En als het dan zo mocht zijn dat je dan vervolgens maar voor een deel
van je daden verantwoordelijk zou kunnen worden gesteld zou dan de rest niet
voor rekening komen van diegenen die de mogelijkheid van je dictatuur hebben
geschapen en deze ook nog in stand houden? Zijn wij ons wel bewust hoeveel
gekken ook nu nog de dienst uitmaken in de wereld?
Met
de visie op Hitler van een eenvoudige vrouw als Anna was voor haar in elk geval
de kous af in de tijd dat de Nederlandse autoriteiten nog spraken van een
‘bevriend staatshoofd’ en kritische landgenoten veroordeelden; Anna had met haar
opinie, waarmee zij de koe bij de horens vatte, dus zo maar in de cel kunnen
belanden.
‘You talk too much Anna,
you talk too much’.
Doordat
Hitler zo’n bizar personage was werd aanvankelijk vrijwel niet onderkend wat
voor gevaren hij ging opleveren, en dat niet alleen door de Nederlandse
regering. Een rare kerel, die zijn middelbare school
niet had afgemaakt en er nog een tijdje van had gedroomd dat hij een groot
kunstschilder en nog liever architect zou worden kon niet al te veel gevaar
opleveren, was zo ongeveer de algemene opvatting in Europa.
Maar nadat het geboefte in Duitsland zo lekker onder elkaar
had huisgehouden waren velen verbijsterd; het wantrouwen begon snel te groeien
en dat was niet vreemd met een niet aflatende berichtgeving over de
ontwikkelingen in Duitsland waarin louter dreiging viel te lezen. De linkse
bewegingen waren hun leiding kwijt door arrestaties en executies. De nazi’s
maakten er geen geheim van dat dwarsliggers en wat zij asocialen noemden in
concentratiekampen verdwenen. De Duitse kranten brachten doorlopend berichten
over doodvonnissen. Nagenoeg alle politieke partijen werden opgeheven. Veel
politieke scherpzinnigheid om te constateren dat het fout ging was niet nodig.
Er braken buiten Duitsland protesten uit, in Engeland
eisten demonstranten een boycot van Duitse artikelen.
Het
was de tijd van het tweede kabinet Colijn en waarin de eerste Nederlandse
geluidsfilm, ‘Willem van Oranje’ in première ging, het eerste nummer van het
damesblad ‘Libelle’ verscheen en er een wetsvoorstel werd ingediend om
onderwijzeressen te ontslaan wanneer zij in het huwelijk traden; de in de
Eerste Wereldoorlog begonnen minimale emancipatie kreeg alweer een gevoelige
knauw.
In
Amsterdam, waar de armoede niet minder groot en de huisvesting niet minder
slecht was dan in Rotterdam, brak het Jordaanoproer uit, er heerste een ware
oorlogstoestand. Straten werden opengebroken, barricades opgeworpen en het
oproer sloeg over naar andere arbeidsbuurten. Politie en leger traden hard op, er
werd geschoten met scherp en er vielen doden.
Na het overlijden van mijn ouders was de beschuitbus helaas onvindbaar. Maar gelukkig had Wikipedia een afbeelding |
In
de ‘Rotterdamse Jordaan’, Crooswijk, gebeurde kort daarna hetzelfde naar
aanleiding van een steunverlaging, ook hier werd geschoten en viel er een dode.
‘Het
Leven’ kwam uit met een extra editie over de toestand maar later in het jaar werden
de media al weer overheerst door het
nieuws van ‘De Uiver’, het Douglas DC-2 vliegtuig dat was teruggekeerd na de
Londen-Melbourne race, waarin het toestel tweede werd. Na het succes ontstond in Nederland een ware Uiver-hype. De bemanningsleden werden
als helden gehuldigd. Een na de Tweede Wereldoorlog in een keukenkastje van
mijn ouderlijk huis bewaard gebleven beschuitbus met afbeelding van ‘De Uiver’
en zijn crew getuigde nog hoe ver de verering destijds ging.
O ja.
Er
was nòg een filmpremière: ‘Op Hoop van Zegen’.
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten