Ik hoorde Jan en Rieka er weleens over, gissend naar de ware
toedracht. Jan met de pet werd niet geïnformeerd. Na haar terugkeer uit Canada verzamelde
Juliana gelijkgestemden om zich heen. Religieus gedreven mensen die verlangden
naar een wereldvrede. Bernhard moest er niets van hebben. Toch was het door
zijn toedoen dat Juliana een vrouw ontmoette die, anders dan hij hoopte, een
grote invloed op haar zou uitoefenen, Greet Hofmans. Zij dacht een lijntje met
God te hebben, beweerde ‘doorgevingen van het Hogere’ te krijgen en beloofde
dat zij Marijke kon genezen door haar op te dragen aan God. Bezijden de
waarheid verklaarde de gebedsgenezeres na langere tijd dat Marijke begon te
zien met haar linkeroog. De innige band die de gebedsgenezeres met Juliana
opbouwde veranderde de aanvankelijk welwillende Bernhard in no time tot haar
aartsvijand. Hofmans keerde zich bovendien, met de groep vriendinnen van
Juliana, tegen de buitenechtelijke relaties van de prins. Die man mocht ook
niks. Op zijn beurt zag de prins Hofmans steeds meer als een indringster met
een slechte invloed op zijn vrouw. Hij ontzegde haar dan ook de toegang tot het
paleis, wat Juliana aanvankelijk niet accepteerde. Waarschijnlijk dreigde zij zelfs
met echtscheiding.
De ‘affaire Hofmans’ groeit uit tot een crisis op Soestdijk die
media en regering nog jaren gaat bezighouden. Medici vestigen er de aandacht op
dat Hofmans zich ongeoorloofd met hun patiënten bemoeit, en dat loopt weleens
slecht af. Er vinden onderzoeken plaats en er worden processen-verbaal
opgemaakt. Juliana, die niet van plan is Marijke aan Hofmans’ zorg te
onttrekken, wil desalniettemin een eventuele strafvervolging niet in de weg
staan.
Bij een staatsbezoek aan de Verenigde Staten houdt Juliana
vast aan zelfgeschreven speeches, die zijn beïnvloed door de opvattingen in haar
vriendenkring. Bernhard dreigt niet mee te gaan, de minister van Buitenlandse
Zaken en de ambassadeur in Washington nemen geen verantwoordelijkheid voor de
toespraken, Drees gaat achter de vorstin staan. Als Hofmans het gerucht
verspreidt dat Bernhard aan het vermogen van zijn vrouw zit, verschijnen er opeens
publicaties over de affaire Hofmans in de buitenlandse pers. Prins Bernhard is
informant van het Duitse blad Der Spiegel, hij hoopt hiermee te bereiken dat publicatie ertoe zal leiden dat Juliana alle
contacten met Hofmans stopzet. Het kabinet-Drees verbiedt de import van het
betreffende nummer, dat kan dan nog, Jan met de pet wordt immers gezien als janlul.
Het werkt averechts, de geruchtenstroom is niet meer te stoppen. Er begint een
onderzoek. Hierna worden de contacten van Greet Hofmans met het hof dan toch beëindigd
en de hofhouding gereorganiseerd.
Eind 1948 was Rotterdam groos op zijn Bouwcentrum dat werd
geopend als coördinatiepunt voor de wederopbouw van Nederland, en op zijn Piet
Roozenburg, sportman van het jaar, die wereldkampioen dammen werd. In 1943 werd
hij al kampioen van Nederland, een prestatie die hij zeven keer herhaalt. En de
dammer, die bekend staat om zijn spelvernieuwing, verovert nog drie keer de
wereldtitel.
Belangstelling voor goede films en nieuwe ontwikkelingen in
de kunst was er langzamerhand ook weer in de stad. De opening van
kunstencentrum Het Venster voorzag daarom in een behoefte. Er werden betere
films gedraaid en voor kunstenaars was er expositieruimte. Architect Bakema had
gewoekerd met de ruimte en de inrichting was eenvoudig, wat niet wegnam dat het
theatertje met zo’n tweehonderd zitplaatsen meteen zeer gewild was.
Het bleef problematisch in de wereld, het ene nieuws
verdrong het andere. Rusland zag het als een ‘ontoelaatbare inmenging in de
interne aangelegenheden van staten’ dat de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties de Universele verklaring
van de rechten van de mens bekrachtigde. En negen dagen daarna begon het
Nederlandse leger zijn tweede ‘politionele actie’ tegen de Indonesische
nationalisten. Drees ging met weerzin akkoord, de Tweede Kamer steunde nog
steeds de aanval op Indonesië, alsof er geen protesten waren in een groot deel
van de wereld.
Lucebert protesteerde met ‘Minnebrief aan onze gemartelde
bruid Indonesia’:
Hoeveel wreekt de
bruidegom de bruid
Als op Java plassen
bloed zij stuiptrekt
Uitbuiters hun buit
haar ogen oesters inslaan en uitzuigen?
Soekarno en andere belangrijke republikeinen werden gevangen
genomen. De eerste acties leken een succes. De tegenstander werd echter niet
verslagen en ging over tot guerrilla.
Kort na de jaarwisseling reisde Drees naar Batavia. In
verband met de politionele actie ging hij er besprekingen voeren met dr. Louis Beel,
eerder zijn vicepremier, nu de vertegenwoordiger van de Kroon in Indië. De
Verenigde Staten keerden zich nu definitief af van het Nederlandse beleid en eisten
onderhandelingen.
Het jaar 1949 begon met een zachte winter, waarna een zware
noordwesterstorm door Rotterdam raasde en enorme schade aanrichtte. Dat kon de
stad er nog wel even bij hebben. Het zachte weer was een tegenvaller voor de
Russen. Zij hadden gehoopt dat de als regel strenge Berlijnse winter de
luchtbrug flink zou bemoeilijken. Het liep anders, de vliegtuigen vlogen af en
aan. Stalin koos eieren voor zijn geld en wilde onderhandelen.
Beter werden de verhoudingen er niet door. Kort na de
oprichting van de Comecon, de economische samenwerkingsorganisatie van
communistische landen, kwam de oprichting van de NAVO met als uitgangspunt dat
wanneer er een lid werd aangevallen er gezamenlijk zou worden opgetreden tegen
de vijand. De NAVO had alleen niet veel inzetbare militaire kracht en was
vooral bedoeld om bij de West-Europeanen de angst voor een Russische aanval weg
te nemen. Het hielp niet echt want het duurde maar een halfjaartje totdat de
Russen een atoombom hadden. In augustus slaagde de eerste proef. En het
Russische leger hielp de kou nog wat meer uit de wereld met de inzet van de
AK-47. Een eenvoudig, betrouwbaar en tegen lage kosten te produceren aanvalsgeweer,
later bekend als de ‘kalasjnikov’. Bondgenoten van de Sovjet-Unie produceerden
en gebruikten het wapen al snel. En het geweer werd in grote hoeveelheden verspreid
over Afrika, voor gebruik door verzetsbewegingen. De ontwerper, Michail
Kalasjnikov, werd bevorderd, ontving een eredoctoraat, werd overladen met
eerbewijzen en kreeg vele medailles. In zijn geboortedorp kwam er een
standbeeld van de moordvent.
 |
| Rita Hayworth (Foto: Wikipedia) |
Arthur Millers toneelstuk Dood van een handelsreiziger kreeg een lovende pers en later de
Pulitzerprijs en de Tony Award. Nederland annexeerde Duits grondgebied, Tom
Kelly maakte met een achtergrond van rood fluweel iconische naaktfoto’s van
Marilyn Monroe (‘I’ve been on a calendar, but never on time’); RCA bracht de
eerste single uit; Gejaagd door de wind
kwam in de bioscoop – tien jaar later dan in Amerika; Pete Felleman
presenteerde de eerste hitparade op de Nederlandse radio en bij de, nu ook in
Nederland geproduceerde, bubblegum kwamen filmsterrenplaatjes.
Foto’s van Amerikaanse filmsterren, al wat Amerikaans was
kon op grote belangstelling rekenen. Vooral meisjes, die het ‘poesiealbum’
voorbij waren, verzamelden ze fanatiek en dat was hen nogal eens aan te zien
ook. De lippen dermate schraal, dat zich zelfs korsten vormden, bleven zij
constant een deel van hun mondvoorraad bellenblaaskauwgom in gigantische
proporties naar buiten brengen, tot de bel barstte en de gum van het gezicht
moest worden gehaald. Op naar de volgende. Bij het plaatjes ruilen waren jongens
er vooral in geïnteresseerd of er nog foto’s van sterren in badpak bij zaten. Doris
Day, Esther Williams. Dat Amerikaanse sterren zo vaak trouwden en scheidden bleef
verbazen. Marilyn Monroe trouwde drie, Rita Hayworth vijf keer. Acteur en
scenarioschrijver Orson Welles, wereldberoemd door zijn radio-uitzending van War of the Worlds, was haar tweede
echtgenoot; de Pakistaanse prins Aly Khan haar derde.
Als Rita Hayworth heet
wordt
En Aly Khan kan niet
Mag Orson Welles wel
es
De jongen die er voor de zoveelste keer weer eens grappig
mee wilde zijn, kon worden getroffen door een welgemikte meisjesschoen. Het is
de vraag of er wel volledig werd begrepen waarover het chronologisch niet
kloppende rijmsel ging, want filmsterrenplaatjesverzamelaars waren groener dan
het gras aan de andere kant van de heuvel. Sterren werden overdreven vereerd. Hollywoods
publicity gaf een geïdealiseerd beeld van
hun wereld.
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten