1933.
Het was in die tijd, waarin ook de drooglegging in Amerika eindigde, dat Billie Holiday begon op te vallen in de
jazzscene, zij werd ontdekt door impressario John Hammond en zij ging werken met Louis Armstrongs manager Joe Glaser. Coleman Hawkins vertrok naar
Engeland, waar hij toetrad tot het destijds beroemde orkest van Jack Hylton, maar toen het orkest op tournee
ging in Duitsland was het afgelopen met de pret. Hawkins mocht Nederlands buurland
niet in omdat er geen zwarte Amerikanen werden toegelaten, zo ver was het
inmiddels al. Hawkins reisde door naar Nederland, van waaruit hij regelmatig
vertrok naar Zwitserland en vooral Parijs, waar hij jamde en platen maakte met
de legendarische gitarist Django
Reinhardt en violist Stéphane
Grappelli.
In
Duitsland ging Adolf Hitler intussen met de eer strijken van een al vóór hem door
anderen bedacht programma van openbare werken en werkloosheidsbestrijding. Hij
had de eerste schop in de grond gestoken voor de aanleg van wat de Autobahn van
Hamburg via Franfurt naar Bazel moest worden. Daarna volgde de aanleg van een
heel net van autosnelwegen en verdere infrastructuur als havens. De werkloosheid
stak daardoor in korte tijd uiterst positief af tegen die in Nederland, waar
deze ruim acht keer zo hoog was. En Hitler pakte zijn volk nog verder in met
een verhoging van de pensioenen, het recht op vakantie, armoedebestrijding, een
niet eerder gekende luxe als voor iedereen een radio (met daarop louter
nazi-propaganda) en de eerste Volkswagens kwamen niet veel later van de lopende
band. Hitler had aan Ferdinand Porsche
de opdracht gegeven tot ontwikkeling van de wagen, die de meest populaire auto
in de geschiedenis zou worden. Het ‘bevriende staatshoofd’ dat zich ooit
verbaasde dat de Weense Academie zijn creativiteit niet onderkende, had
werkelijk niets van zichzelf. Hij stal ideeën, misvattingen, grondstoffen en grondgebied
en ontnam levens.
(Foto Wikipedia) |
Voor
de auto lag het revolutionaire idee al ruim twee jaar eerder ten grondslag aan
de Adler ‘Maikäfer’ en het idee kwam van een Joodse ingenieur, die zelfs al een
prototype had gebouwd. De Hitler-kliek wist te verbergen dat het oorspronkelijk
ontwerp voor de kever door iemand van Joodse origine was bedacht. Josef Ganz, de werkelijke ontwerper, die
ook hoofdredacteur was van het autoblad Motor-Kritik, kreeg een
publicatieverbod opgelegd. De Duitse pers mocht zijn naam zelfs niet meer
noemen. Niet anders dan alle andere Joden kreeg Ganz het steeds moeilijker in
nazi-Duitsland en hij vertrok met vakantie naar Zwitserland om even aan de druk
van alledag te ontsnappen. Dat was zijn redding want daardoor was hij afwezig tijdens
de Nacht van de Lange Messen waarin de Gestapo ook voor zijn deur stond.
Vrienden waarschuwden hem niet meer naar Duitsland terug te keren. Dat deed hij
toch nog even, om zijn ontwerpen op te halen, en hij wist Zwitserland weer te
bereiken waar hij met staatssteun verder kon werken aan zijn ‘Zwitserse
Volkswagen’. Later is hij naar Australië vertrokken.
Hitler
moest voor zijn projecten wel geld lenen en Het Derde Rijk zou zes jaar later
dan ook aan de rand van een faillissement staan. Maar tot die tijd werden zelfs
oorspronkelijke politieke tegenstanders enthousiast.
In
Amerika zou president Franklin D. Roosevelt het land uit de crisis helpen door
op ongeveer gelijke wijze banen te scheppen. Hij liet openbare gebouwen
optrekken en wegen en bruggen aanleggen. Ook hier hielp zijn plan ‘New Deal’ de
werkloosheid te doen afnemen en de koopkracht te versterken.
Maar
in tegenstelling tot Roosevelt maakte Hitler dankbaar gebruik van de gegroeide
positieve houding van zijn volk om ook nog andere plannen door te drijven. Er
was nog nauwelijks weerstand in Duitsland tegen het uit de maatschappij
verwijderen van wat zijn jongens ‘asocialen’, ‘misdadigers’ of ‘vreemde elementen’ noemden en er kon een
sterilisatiecampagne van ‘gedegenereerden’ van start gaan. Dat zou uiteindelijk
uitlopen op een euthanasieprogramma voor geestelijk en lichamelijk
gehandicapten.
(wordt vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten