 |
| Mussert (Foto: Wikipedia) |
Rauter ging
in Nederland het politieoptreden tegen het verzet verscherpen. Nieuwe agenten
werden opgeleid in de geest van de SS. Op heterdaad betrapte verzetsstrijders
zouden onmiddellijk mogen worden doodgeschoten en woningen van verzetsmensen
platgebrand. Hij minachtte NSB-leider Anton
Adriaan Mussert en dwarsboomde hem waar mogelijk. Rauter zou in 1948 door
het bijzonder Gerechtshof in Den Haag
ter dood worden veroordeeld en in Nederland worden terechtgesteld.
‘Waar hij kwam: galgen en executiepelotons’,
kopte ‘De Waarheid’ toen in een van de eerste rechtbankverslagen. Andere
kranten omschreven hem als de grootste schurk die ooit voet op Nederlandse
bodem had gezet.
Door die
terreur werden de Duitsers aanvankelijk door de Nederlanders als
onoverwinnelijk gezien en de moffen werkten er hard aan om dat imago te
versterken. Zij deden dat door regelmatig hun overmacht te tonen met
marcherende pelotons in de straten en door het uitbreiden van hun macht middels
het op allerlei terreinen aanstellen van bestuurders die hun nationaal-socialistische
gedachtegoed deelden. Er bleef een garnizoen Duitsers in Nederland, meer dan
honderdduizend soldaten, op kosten van de Nederlandse belastingbetaler. In veel
gemeenten werd de zittende burgemeester al snel vervangen door een lid van de
NSB. Voor Rotterdam duurde dat nog even.
Tomeloos
volgden de gebeurtenissen in en buiten Nederland elkaar op vanaf half mei 1940. In Nederland hadden
de Duitsers de klok al meteen aangepast aan die van hen. De Amsterdamse tijd
liep tot zover veertig minuten achter op hun midden-Europese tijd.
Er vond
een slag plaats tussen Duitsers en Belgen. De Duitsers bereikten Het Kanaal. De
Belgische vorst Leopold III weigerde België te verlaten.
‘Wat er ook moge gebeuren, mijn lot zal het
uwe zijn’, waren zijn woorden, bedoeld om zijn soldaten een hart onder de
riem te steken. Wat die soldaten niet wisten was dat intussen Leopolds
ministers het land hadden verlaten om in Frankrijk de strijd voort te zetten. Ook
de Belgen capituleerden. De Belgische premier Hubert Pierlot ontnam alle bevoegdheden aan Leopold, die als eenzame
krijgsgevangene achterbleef. Tien jaar later zou de affaire Leopold de troon
gaan kosten.
Italië
verklaarde de geallieerden de oorlog. De Sovjet-Unie viel Roemenië binnen. De
slag om Engeland nam een aanvang.
Het
communistische ‘Volksdagblad’ werd als eerste krant in Nederland verboden, het
had zich niet aan de censuurvoorschriften gehouden. De NSB’er Meinoud Marinus Rost van Tonningen nam
het gebouw van De Arbeiderspers in bezit.
Ybele Geert van der Veen, directeur van
De Arbeiderspers vanaf de oprichting in 1929, pleegde zelfmoord. Na de Duitse
inval was hij vastbesloten geweest het door hem groot gemaakte bedrijf door de
oorlog te slepen. En de Arbeiderspers zou in geen geval in handen moeten vallen
van de nationaal-socialistische beweging, die de persen zou benutten voor de
eigen bladen. Om dat te bewerkstelligen had hij zelfs grote concessies aan de Duitsers gedaan. De komst van Rost van
Tonningen betekende voor hem dat alles zinloos was geworden.
De
Nederlandse radio mocht alleen nog door de bezetter goedgekeurde programma’s
uitzenden. ‘Ik was er zelf bij’ was
zo’n programma, dat bestond uit radiopraatjes van Max Blokzijl. De Duitsers keurden zijn programma niet alleen goed
maar waren er zelfs zeer mee verguld. Het was pure nazi-propaganda wat Max op
de luisteraars losliet. Hij was ooit als journalist begonnen bij het ‘Algemeen
Handelsblad’ en daarna samen met zijn collega Jean-Louis Pisuisse door het land
gaan toeren, vermomd als Italiaanse straatmuzikanten. Er volgde een wereldreis
waarbij zij ook journalistiek werk leverden. De zogenaamde Italiaanse
muzikanten hadden een repertoire dat was geïnspireerd op het Franse chanson. Bis:
Nederlanders, vermomd als Italianen, met quasi Frans repertoire. Volkomen
logisch dus, dat zij wat zij brachten levensliederen noemden. In elk geval een
benaming voor het genre die beklijft tot op heden. Pisuisse was voor het begin
van de Eerste Wereldoorlog al fulltime artiest en Blokzijl, die hem op de piano
begeleidde, kwam in militaire dienst en werd later oorlogscorrespondent. De man
die altijd het antisemitisme en nazisme had afgewezen ging in de jaren vlak
voor de Tweede Wereldoorlog overstag en werd in het geheim lid van de NSB. Na
de Duitse inval kwam hij zo openlijk uit voor zijn opvatting dat het hem de
functie opleverde van hoofd van de afdeling perswezen van het
nationaalsocialistische Departement van Volksvoorlichting en Kunsten. Hij ging
zich sterk maken voor de nazificering van de Nederlandse media. ‘Niets is
veranderlijker dan een mens’, zoals Rieka graag mocht zeggen.
Amerikaanse
muziek mocht nog even maar Engelse muziek werd al meteen verboden. De
Amerikanen werden nog niet direct als vijand gezien maar de Engelsen des te
meer. Veel Nederlanders begonnen de BBC te beluisteren, om de berichtgeving en
om de muziek. ‘Radio Oranje’ begon uit te zenden vanuit Londen, de BBC
verzorgde de uitzendingen van een kwartier om negen uur ’s avonds. Koningin
Wilhelmina sprak de Nederlanders moed in: ‘Wie
op het juiste ogenblik handelt, slaat de nazi op den kop.’
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten