(Foto: Wikipedia) |
De inwoners van Berlijn wisten nu ook wat het is om te
worden gebombardeerd. Onheilspellende wolken hingen boven de stad, de
binnenstad en veel voorsteden brandden, mensen strompelden door de straten. De
Engelsen hadden goed geraakt, het aantal daklozen was bij benadering al tweemaal
zo groot als dat bij het bombardement op Rotterdam. Pijnlijk dat ook hier weer
machteloze burgerbevolking het slachtoffer werd.
Ontreddering en chaos sloegen toe en dat werd nog erger
nadat Joodse mannen uit gemengde huwelijken waren bijeengebracht in een
verzamelkamp, de nazi’s moesten nog beslissen wat zij verder met hen gingen
ondernemen. Vrouwen van de opgesloten mannen verzamelden zich bij de poorten,
roepend en huilend om hun partners. Zesduizend vrouwen eisten hun vrijlating.
Er werd nog getwijfeld het vuur op hen te richten. In plaats daarvan werd een
deel van de mannen vrijgelaten. Een schijnbeweging, de rest werd alsnog afgevoerd.
De onder de bombardementen lijdende bevolking, die
dergelijke taferelen ook nog eens moest aanzien, kon langzamerhand minder
begrip opbrengen voor het beleid van de nazi’s. Die probeerden de groeiende demotivatie te keren. Dat ging de mist in en er werd gekozen de dip zoveel mogelijk te
verhullen voor vriend en vijand. Wat ook steeds minder lukte.
Zelfs militairen begonnen schoorvoetend hun twijfels te
uiten en in het fluistercircuit ging het verhaal dat in München studenten in
opstand waren gekomen. Dat bleek achteraf juist. Drie gearresteerde studenten waren
terechtgesteld.
Ook het groeiende tekort aan levensbehoeften door het almaar
toenemende gebrek aan arbeidskrachten begon de Duitse autoriteiten parten te
spelen. Om dat op te vangen werd er begonnen om eerder vrijgelaten Nederlandse
soldaten weer op te roepen. Zoals gebruikelijk werd daarbij de ware reden niet
vermeld en zou het erom gaan te voorkomen dat er anti-Duitse activiteiten
zouden worden ondernomen.
Er kwamen berichten
dat Mussolini gevangen was genomen. Hoewel niemand er echt het fijne van wist,
gaf het buiten Duitsland wel hoop. Valse hoop. Mussolini’s schoonzoon en de
minister van Financiën hadden er wel op aangestuurd. Zij hadden de leiding genomen
bij het indienen van een motie, waarin het aftreden van il Duce werd geëist. De
meerderheid van de Fascistische Grote Raad stemde vóór. Mussolini trok zich er
niets van aan. Koning Victor Emanuel liet hem daarop arresteren en naar Gran
Sasso in de Abruzzen brengen.
Kort
daarna bevrijdden de Duitsers il Duce echter alweer op spectaculaire wijze. In een
luchtlandingsoperatie onder leiding van SS-Obersturmbannführer Otto Skorzeny. Een man die nog vaker van
zich zou doen spreken. Mussolini werd overgevlogen naar Duitsland. Nadat Hitler
erop had aangedrongen dat hij weer regeringsleider werd, riep Mussolini de
Italiaanse Sociale Republiek uit, met hem als president. Degenen, die tegen hem
hadden gestemd kregen de doodstraf. Ook zijn schoonzoon. De nieuwe republiek
werd niets meer dan een door de Duitsers beheerste politiestaat, wat vooral
betekende dat de Joden het er nog slechter gingen krijgen.
Montgomery had al met al het imago opgebouwd van een succesvolle en onkwetsbare generaal.
Dat nam niet weg dat hij tegen een probleempje opliep. Hij zou moeten gaan
samenwerken met Amerikaanse generaals. Generaal Dwight D. Eisenhower zocht contact met hem om de verdere strategie
na het doorstoten in Noord-Afrika uit te stippelen. Dat viel tegen, de twee bleken
totaal niet te accorderen. Montgomery zou later over Eisenhower schrijven dat
hij ‘geen kaas heeft gegeten van oorlogvoeren en zich daar dan ook maar niet
mee moest bemoeien.’ Op zijn beurt vond Eisenhower Montgomery een verwaande
kwast, die tot grote ergernis van ‘Ike’ zijn twee hondjes ‘Hitler’ en ‘Rommel’
had genoemd. Lekker stel om de oorlog mee te winnen.
Bij de
landingen in Sicilië moest Montgomery samenwerken met de Amerikaanse generaal George Smith Patton. En dat ging
bijzonder slecht. Er was bovenal sprake van concurrentie en rivaliteit en
beiden probeerden als eerste de hoofdstad Palermo en vervolgens Messina in te
nemen. Montgomery’s troepen hadden Syracuse ingenomen en zouden doorstoten naar
Messina waarbij de Amerikanen hun flank moesten dekken. Patton vond dat een
veel te bescheiden rol en zodra Montgomery onverwachts met veel tegenstand
kampte, zag hij zijn kans schoon om met uren voorsprong op de Britten Messina
te bereiken. Een gemiste kans, want met een betere samenwerking zou het de
Duitsers niet zijn gelukt om te ontsnappen en op het Italiaanse vasteland zwaar
tegenspel te gaan leveren.
Montgomery
zou tot eind 1943 in
Italië blijven, tot hij werd teruggeroepen voor de voorbereiding van de invasie
in Europa. Operatie ‘Overlord’.
Het Utrechts studentenverzet kwam met een ondergronds blad,
‘Het Volk’, dat ook in Rotterdam door studenten werd verspreid. In
Rotterdam-Noord verscheen het ondergrondse krantje ‘De Wacht’, geproduceerd in
het ketelhuis van het Sint Franciscus Gasthuis, waar ook naar de radio werd
geluisterd. Enkele van die Rotterdammers, die actief
hadden deelgenomen aan ‘de Unie’ en een ondergrondse samenwerking waren
begonnen, leverden een bijdrage aan dat blaadje. Dankzij de commandant van de
Franciscusbrigade Chris Roemer, vader
van de huidige SP-man Emile Roemer, konden zij ongestoord ’s nachts hun
gang gaan.
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten