‘Atoombom,
de geboorte van een nieuw tijdperk’, kopte Panorama het relaas van een
ooggetuige bij de eerste geslaagde proefneming, een jaar eerder, in de woestijn
van Nieuw-Mexico. ‘Sinds 16 juli 1945 heeft de wereld het geweld van drie
losbarstende bommen overleefd.’
Rotterdam
zag het eerste Algemeen Dagblad van
de pers komen en ontving Sir Winston Churchill feestelijk. Hij werd uitbundig
toegejuicht en plechtig erelid van de Gemeenteraad gemaakt. Churchill bezocht
naast Rotterdam ook Amsterdam, Den Haag en Leiden. Kort voor zijn komst naar
Rotterdam gaf hij een speech in Missouri, waarin hij waarschuwde voor het
totalitarisme in Oost-Europa met voor het eerst een term die nog lang in de
media zou terugkomen.
Van Stettin aan de Oostzee tot Triëst aan de
Middellandse Zee loopt een IJzeren Gordijn.
Tot in
1990 zou het IJzeren Gordijn Europa in tweeën delen. In Duitsland groeide het
verschil tussen Oost en West met de dag. In West-Duitsland werd langzamerhand
met de wederopbouw begonnen en Stalin was nog bezig het oosten te plunderen.
In
Griekenland vielen de communisten regelmatig politiebureaus, kazernes,
militaire gebouwen, bruggen en spoorwegen aan. Het begin van een burgeroorlog
die tot in 1949 ging duren.
In Italië
was het afgelopen met de monarchie, in een referendum werd gekozen voor een
republiek.
In
Nederland begon de KLM een lijnvlucht naar de Verenigde Staten van Amerika en
waren de eerste verkiezingen na de oorlog in zicht. Er was stemplicht. En, er
werd gevoetbald.
Faas Wilkes (Foto: Wikipedia) |
Rotterdammer
Wilkes moest meubelmaker worden en samen met zijn broer het transportbedrijf van
de familie overnemen. Zijn hart ging echter naar de voetballerij. Hij was zijn
tijd vooruit, wilde er zijn geld mee verdienen. Dat ging nog even duren en Wilkes
zou ervoor naar het buitenland moeten. Nu debuteerde hij als
tweeëntwintigjarige in het Nederlandse elftal dat uit speelde tegen Luxemburg
en won met 2-6. Faas Wilkes, die met Abe Lenstra en Kees Rijvers het ‘gouden
binnentrio’ vormde, nam meteen vier doelpunten voor zijn rekening. Twee maanden
later begroette minister-president Schermerhorn het Nederlands elftal dat in
Amsterdam de strijd tegen België aanging, de ‘Derby der Lage Landen’. Abe
Lenstra was er niet bij, wel Bas Pauwe en in het doel stond Piet Kraak. Het
publiek bewonderde uitzinnig zijn sterren. In de rust namen Wilhelmina, Juliana en Bernhard plaats
op de tribune. Zij zagen Nederland met 6-3 winnen.
Door hun
in het verzet verworven positieve imago en door de heersende ontevredenheid scoorden
de communisten onverwacht hoog met tien procent van de stemmen. Verder bleven
de verhoudingen als voor de oorlog. De KVP de grootste, met de PvdA als tweede.
Er kwam een rooms-rode coalitie met de katholiek Louis Beel als premier;
Lieftinck bleef op Financiën en Drees bleef vicepremier en op Sociale Zaken. De
harde werker gunde zich vier jaar lang geen vakantie, hij probeerde door een
geleide loonpolitiek rust in de arbeidsverhoudingen te brengen. De socialist
zag de stakingen in de Rotterdamse havens nog steeds als wild omdat zij niet
door erkende bonden werden geleid en deed tot Lieftincks vreugde geen
concessies. Er was echter wel degelijk een bond die de Rotterdamse
havenstakingen al vanaf de eerste keer na de oorlog coördineerde, de Eenheids
Vakcentrale, in zijn beste tijd goed voor honderdzestigduizend leden. Andere
bonden wensten niet met die EVC samen te werken omdat deze te nauwe banden had
met de CPN.
Sicco
Mansholt kreeg zijn handen vol aan zijn ministerie van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening. Goederen waren nog steeds schaars en duur, er was veel
zwarte handel. De overheid was druk met de aanpak, toegangswegen naar de steden
werden gecontroleerd, mannen met opvallend grote koffers werden uit treinen gehaald
en moesten de inhoud ervan tonen.
De Britten
begonnen zich terug te trekken uit Indonesië en Nederland ging nu ook
dienstplichtigen sturen. De communisten bleven zich ertegen verzetten.
Het kabinet zag de wederopbouw van het land als
belangrijkst. De Rotterdamse gemeenteraad ging erin mee en keurde het basisplan
voor de wederopbouw goed. Het plan hield een breuk in met het verleden, de
vooroorlogse plattegrond speelde geen enkele rol. In de vijf oorlogsjaren waren
er 28 duizend woningen verloren gegaan plus duizenden gebouwen als winkels,
kantoren, kerken, scholen en uitgaansgelegenheden. Van Witteveens plan was
niets terechtgekomen door het bouwverbod in 1942. Het nieuwe basisplan van ir.
C. van Traa behelsde het opbouwen van een grotendeels totaal nieuwe binnenstad.
Hij plande nog veel minder woningen in dan Witteveen, slechts een kwart van het
aantal verwoeste.
Plannen
genoeg, maar de herbouw van de binnenstad liet nog jaren op zich wachten,
herstel van de havens ging voor en Rotterdam bleef opgescheept met een
troosteloos centrum.
In Polen
besloten veel Joden het land voorgoed te verlaten. Door een brute moordpartij
verloren zij de hoop dat zij er hun gewone leven weer konden oppakken.
De Joodse
inwoners van het stadje Kielce waren allen gedeporteerd door de nazi’s. Er
keerden er slechts tweehonderd terug, veertien maanden na het einde van de
oorlog. De meesten vonden er onderdak in een gezamenlijk woonblok. Een jongetje
dat een aantal dagen zoek was, beweerde na terugkomst dat de Joden hem hadden
ontvoerd. Hij beschuldigde hen ervan dat zij rituele moorden op baby’s pleegden
en de lijkjes in de kelder van hun woonblok bewaarden. Te gek voor woorden.
Niet voor de Communistische Politie, het Volksleger en de Geheime Dienst. Zij
drongen het woongebouw binnen, doodden 41 van de bewoners en dreven de rest
naar buiten, waar een menigte hen aanviel. Er vielen 82 gewonden. Er vielen ook
twee doden aan de kant van de politie. De bezittingen van de bewoners werden
geplunderd. Een militair gerechtshof veroordeelde kort daarna negen deelnemers aan
de pogrom tot de doodstraf en drie kregen een zware gevangenisstraf.
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten