Aardig
ventje moet die Heijermans eigenlijk zijn geweest met zijn kritiek op Esther de Boer-van Rijk, want zij speelde niet
alleen in ernstig drama en kon ook komische rollen aan, maar kreeg daarvoor
altijd geweldige recensies, zelfs als het betreffende toneelstuk aan kritiek
werd onderworpen. Én zij maakte Heijermans’ stukken groot.
Keihard
moest zij werken, haar man raakte verlamd en inmiddels woonde haar dochter met
haar gezin bij haar in, zij moest alleen, vaak slecht betaald, de kost
verdienen voor allen. Zij werd een icoon door de rol van Kniertje,
twaalfhonderd keer op het toneel gespeeld
en in twee verfilmingen. Zelfs in het buitenland maakte Esther de
Boer-van Rijk grote indruk, nog lang na haar dood in 1937 werd erover gepraat.
En Anna
deed dat zelfs nog na de tweede wereldoorlog.
 |
| Esther de Boer-van Rijk (Wikipedia) |
Vier jaar
na Esthers dood zouden de joden door de Duitsers worden uitgesloten van het
culturele leven en de Amsterdamse joden uiteindelijk in Esthers geliefde
schouwburg worden samengedreven. Vanaf 1942 werden er ruim 46 duizend geregistreerd.
Vele honderden mensen zaten dan in de schouwburg opeen om van daar uit te
worden getransporteerd naar concentratiekampen, waar ook Esthers man, dochter
en kleinkinderen zouden worden vermoord.
Rotterdam
kon de enorme trek naar de stad niet meer aan in het begin van de twintigste
eeuw. Woningnood en verkrotting waren het gevolg, vaak werd met meerderen een
woning betrokken. De geplande ontwikkeling van Zuid was al eerder gestagneerd.
De particuliere ontwikkeling van dat stadsdeel eindigde doordat initiatiefnemer
Lodewijk Pincoffs, een groot Rotterdams zakenman, steenrijk geworden met zijn
Afrikaanse Handelsmaatschappij en aandelenhandel, al in 1879 naar Amerika
vluchtte met achterlating van een miljoenenschuld.
Het was
financieel totaal misgegaan met zijn Handelsmaatschappij. Tot dan toe was hij
de grote man geweest, die overal oplossingen voor aandroeg en initiatieven
ontplooide op momenten dat het gemeentebestuur het liet afweten. En in Amerika
verdiende hij de kost met een sigarenwinkel en het schrijven van politieke
artikelen.
Er was
begonnen met de uitgraving van de Waalhaven en die zou in fasen doorlopen tot
in 1930. Maar daarmee is de Waalhaven dan ook tot op heden het grootste
uitgegraven havenbassin ter wereld geworden.
Vele scheepvaartbedrijven
vestigden zich er en boden een groeiende werkgelegenheid.
In de
periode vanaf Anna’s geboorte tot 1914 was Rotterdam mede daardoor weliswaar de
snelst groeiende stad van Nederland maar rijkeren vertrokken naar elders
terwijl armen bleven toestromen. De armoe raakte daardoor buiten proporties en
de binnenstad verpauperde.
(wordt vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten