Het was inmiddels 1938, het jaar
dat in New York begon met een concert door Benny Goodman in de Carnegie Hall, de
tempel van klassieke muziek. Aanvankelijk was er dan ook veel weerstand tegen
dit optreden maar Goodman werd door het publiek toegejuicht en het concert bezorgde
de jazz een betere reputatie.
In Oostenrijk waren het de Duitse
troepen die uitbundig werden toegejuicht. Toen zij het land binnentrokken dansten
en zongen er mensenmenigten, er werd ‘Sieg Heil’ geroepen en er klonk anti-semitisch
geschreeuw alom. Zelfs de Duitsers hadden zoveel enthousiasme niet verwacht,
hoewel er ook niet op weerstand van enige betekenis was gerekend. Oostenrijkse nazi’s hadden immers al geruime
tijd de voeten stevig aan de grond en waren hun positie op de bekende manier - met geweld en intimidatie - aan het verbeteren. Hermann Göring had de
zittende kanselier onder druk gezet om zich te laten vervangen door de
Oostenrijkse nazileider Arthur
Seyss-Inquart. Die had meteen na zijn aanstelling, zoals
de jongens met elkaar hadden afgesproken, een telegram verzonden waarin
Duitsland wordt gevraagd het leger te zenden ‘om vrede en veiligheid te brengen
en bloedvergieten te voorkomen’. Op 13 maart propageerde Seyss-Inquart de
Anschluss van Oostenrijk bij nazi-Duitsland, waarna het de provincie Ostmark
werd genoemd en Hitler Seyss-Inquart tot rijksstadhouder benoemde. Daarna
maakte Hitler in hoogst eigen persoon een triomfantelijke intocht en liet hij zich
weldra zien in Wenen. Of hij ook nog een beleefdheidsbezoekje bracht aan de
kunstacademie is niet bekend. In de kerken werd gedankt dat deze revolutie zo
fraai was verlopen, zonder bloedvergieten.
Dat was iets te vroeg gejuicht, want vrijwel onmiddellijk
hierna werden duizenden Oostenrijkers gegrepen en in de cel gesmeten. Het
inmiddels bekende rijtje communisten, Joden, journalisten en anti-nazi’s.
De Anschluss werd nog even bevestigd door middel van een
referendum en daarbij kon je maar beter niet tegenstemmen, want dan zag het er
niet goed voor je uit. Ruim 99 procent stemde dan ook voor. Evenwel blijft het de
vraag of dat percentage zonder dreiging van bovenaf nou echt zo veel minder zou
zijn geweest. Oostenrijk wilde gewoon niets liever en Oostenrijker van geboorte
Hans Albin Rauter, een extreemrechtse
antisimiet die het tot SS-generaal had gebracht, stond al klaar om voor Wenen
lid van de Duitse Rijksdag te worden.
Seyss-Inquart en Rauter, niet alleen Oostenrijk, maar ook Nederland
zou nog veel plezier aan hen beleven.
 |
| (Foto Wikipedia) |
Voor Rotterdam kon het even niet
op, want Beb van Klaveren werd Europees kampioen middengewicht en 1938 was ook
nog het jaar van de Nieuw Amsterdam, op 28 mei keerde het vlaggenschip van de
Holland Amerika Lijn terug van de eerste tocht naar New York, Zuid liep uit. Voor
de verfraaiing van de trots van Rotterdam waren zeventig architecten en
kunstenaars ingeschakeld, waaronder de gerenommeerde J.J.P. Oud. Zijn aandeel
in het interieur beviel de directie van de HAL dermate dat hij vervolgens
opdrachten kreeg voor de passagiersaccommodatie van de schepen Noordam en
Zaandam. Het vlaggenschip was het eerste transatlantische passagiersschip
waarop alle hutten een toilet plus een bad of douche hadden. Daarmee was de
boot beter geoutilleerd dan de woningen van de Rotterdamse arbeiders, die wel voor
het overgrote deel over een toilet beschikten maar op een douche nog twintig
jaar of langer moesten wachten. De boot werd dan ook al snel de
‘bontjassenschuit’ genoemd.
Later, juist toen Duitsland
Nederland binnenviel, voer het schip in de Amerikaanse wateren, op weg naar
Singapore. Daar werd het in opdracht van de Engelse regering omgebouwd tot
troepentransportschip en zou het meer dan 300.000 soldaten gaan vervoeren, tot zesduizend man per keer in plaats van de twaalfhonderd
passagiers waarvoor het schip was bedoeld.
In 1938 werd ook nog door een
fusie tussen twee bedrijven de oprichting
van het semi-overheidsbedrijf De Nederlandse Spoorwegen een feit, kwam
de eerste uitzending van de AVRO-quiz ‘Hersengymnastiek’, verscheen het eerste
nummer van Margriet en kregen Jan en Rieka hun eerste zoon. Dat was ik, ik kan
het verder ook niet helpen.
(wordt
vervolgd)
nnn
Geen opmerkingen:
Een reactie posten